In de volksmond spreken we vaak over blokjes of beugels. Dit is nu ook uitgebreid met aligners. Een orthodontische behandeling is gedeeltelijk terugbetaald voor iedereen met een verplichte ziekteverzekering (aansluiting bij een mutualiteit) indien een kennisgeving gebeurt voor de leeftijd van 15 jaar. Dit document wordt opgesteld na een consultatie bij de orthodontist.

Er zijn verschillende redenen om een orthodontische behandeling op te starten:

Een tand- en/of kaakcorrectie omwille van de voorgaande redenen gaat steeds in mindere of meerdere mate ook gepaard met een esthetische correctie. Er wordt immers steeds gezorgd voor een meer harmonische, volle lach waarbij de tanden mooi uitgelijnd zijn.

De orthodontist vormt een belangrijke schakel bij vele behandelingen en daardoor vinden meer en meer volwassenen ook de weg naar de orthodontist om tandbehoud ook op latere leeftijd zoveel mogelijk te verzekeren.

Een behandeling bij de orthodontist gebeurt vaak op verwijzing van de tandarts, waarna de orthodontist tijdens de eerste consultatie de behandelnoodzaak inschat en de timing om te starten. Nadien volgt de complete gegevensverzameling van het gebit en het profiel van de patiënt om de nodige analyses uit te voeren en het behandelplan op te stellen. Dit wordt tijdens de derde afspraak uitvoerig toegelicht samen met een kostenraming en inschatting van de behandelduur. Wanneer patiënt (en ouders) akkoord gaan wordt de start van de behandeling ingepland.

Een functioneel apparaat is een uitneembare of vaste beugel ter correctie van de kaakrelatie bij opgroeiende individuen. Deze groep van beugels wordt vaak gebruikt wanneer er een vergrote overbeet (vergrote afstand tussen boven- en
ondersnijtanden) aanwezig is. De timing van dit type apparaten is heel belangrijk en wordt bepaald door de tandontwikkeling en skeletale ontwikkeling. Zoals bij alle beugels is het slagen van deze behandelingen sterk afhankelijk van de medewerking van de patiënt.

Buitenbeugel

De buitenbeugel is een uitneembare beugel die gebruikt wordt om ruimte te creëren in de boventandboog. Simultaan kan deze beugel ook gebruikt worden om de relatie tussen de boven- en ondertandboog te verbeteren. Ook bij deze beugel is de medewerking van groot belang om de behandeling te doen slagen. Deze beugel wordt gebruikt ter voorbereiding van vaste apparatuur.

Vaste apparatuur zijn de blokjes die we allemaal kennen en waarmee de orthodontist de meeste mogelijkheden heeft om een maximaal resultaat te bereiken. Deze blokjes bestaan in metalen of keramische (witte) versies. Bij kinderen gebruiken we vooral metalen blokjes. Volwassen kiezen vaker voor de keramische blokjes, aangezien deze esthetisch minder storend zijn. In sommige gevallen kan het ook mogelijk zijn om blokjes aan de binnenzijde te plaatsen zodat deze bijna niet zichtbaar zijn. Het nadeel hiervan is echter de verhoogde kostprijs en de mogelijke impact op de spraak. Eenmaal de blokjes geplaatst zijn ziet de orthodontist de patiënt iedere 4 tot 6 weken terug om de draden te corrigeren en zo de gewenste tandstand verandering te verkrijgen. Dit kan mogelijks gecombineerd worden met extra elastieken, waarbij de medewerking van de patiënt zeer belangrijk is om sneller naar een goed resultaat te komen. Enkel de eerste dagen na het aanbrengen van een nieuwe draad kan de patiënt soms wat pijn en spanning ervaren waardoor hard voedsel beter vermeden wordt. Verder verlopen deze behandelingen vrij pijnloos. 

Een nieuwe behandeling die aan populariteit wint is een behandeling met aligners. Dit zijn op maat gemaakte, doorzichtige beugels of gootjes die over de tanden geschoven worden en met een frequentie van 1 tot 2 weken vervangen moeten worden. Op basis van de beginsituatie wordt een digitale simulatie gemaakt van het eindresultaat, waarna voor iedere verplaatsing om dit resultaat te bereiken een beugeltje gemaakt wordt. De voordelen van deze behandelingen zijn de esthetiek, aangezien deze beugeltjes minder zichtbaar zijn dan de blokjes. Het nadeel van deze behandeling is echter dat de patiënten medewerking 100% moet zijn. Als de beugeltjes niet correct of niet genoeg gedragen worden, verplaatsen de tanden niet of onvoldoende om naar het volgende beugeltje te kunnen overgaan. Hierdoor kunnen behandelingen plots veel langer duren en niet het gewenste resultaat opleveren. Bijkomend is de finale afwerking en correctie van de tandstand iets moeilijker te controleren in vergelijking met een behandeling met blokjes. 

De orthodontist zal dan ook samen met de patiënt overleggen wat voor iedere situatie de beste behandeling is in functie van de wensen van de patiënt.

TAD's

Een TAD, staat voor Temporary Anchorage Device, is een klein schroefje dat door het tandvlees in het bot wordt geschroefd. Dit schroefje dient als soort van anker voor het verplaatsen van een groep tanden. Als we een groep tanden naar achteren willen verplaatsen en we doen dit bijvoorbeeld met een elastiekje naar de achterste kies, dan kan het zijn dat juist de achterste kies naar voren komt in plaats van de tanden naar achteren. In zo’n geval kan een TAD gebruikt worden als verankeringspunt. Het plaatsen van een TAD gebeurt onder lokale verdoving, bij de orthodontist.

TAD’s, die wij ook wel ortho-implantaten noemen, zijn kleine schroefjes van titanium die tijdens de beugelbehandeling in de mond worden geplaatst. TAD’s zorgen voor een vast ankerpunt waar kracht vandaan kan komen, waardoor het mogelijk is iedere specifieke tand op de juiste plek te zetten zonder dat de rest van de tanden worden verschoven. Ze kunnen op verschillende plekken in de mond worden geplaatst, afhankelijk van je eigen situatie. Tijdens het plaatsen van een TAD kun je een lichte druk voelen, maar het doet geen pijn omdat ze op een plek in de mond worden geplaatst waar geen zenuwen zitten.

Soms is de kaakrelatie in die mate afwijkend dat een tandstand correctie onvoldoende zal zijn om een stabiel en goed eindresultaat te verkrijgen. In deze situaties zal de orthodontist een bijkomende kaakcorrectie voorstellen in samenwerking met de mondkaakchirurg. Hierbij bereidt de orthodontist de positie van de tanden voor, waarna de chirurg de kaken correct positioneert en de orthodontist vervolgens de finale positie van de tanden afwerkt. Deze planning gebeurt altijd in overleg met de patiënt en in functie van de leeftijd. Deze behandelingen zijn grotendeels terugbetaald door de ziekteverzekering en worden in België vaak uitgevoerd. De ervaring en expertise in dit type behandelingen is dan ook groot.

Retentie
Na een actieve tandstand correctie volgt de retentiefase. Tanden kunnen na een orthodontische correctie nog steeds de neiging vertonen om zich te verplaatsen. Het is dan ook noodzakelijk om het harmonieuze resultaat te stabiliseren. Dit is, afhankelijk van de individuele situatie van elke patiënt, mogelijk met een gekleefde retainer (een draadje vastgekleefd aan de achterzijde van de snijtanden) en/of een uitneembare retainer (nachtbeugel). Een mooi eindresultaat vereist een levenslange opvolging.