De klassieke uitneembare prothese is één van de oudste disciplines binnen de tandheelkunde om tandvervanging te realiseren. Het zijn vaak mooie en eenvoudige oplossingen om verloren tanden te vervangen, maar kunnen soms aanleiding geven tot functionele problemen of discomfort. Dit is echter sterk afhankelijk van de verwachtingen en motivatie van de patiënt, evenals de technische expertise van zowel tandarts als tandtechnicus. 

Wanneer een patiënt plots 1 of meerdere tanden verliest door een accident of tanden moet laten verwijderen door infectie en/of pijn is het vaak gewenst om onmiddellijk (immediaat) tandvervanging te verkrijgen. Dit kan met behulp van een tijdelijke prothese. Hiertoe wordt een afdruk of scan genomen van de huidige situatie en kan de tandtechnicus binnen enkele dagen een kunststofgebit vervaardigen dat geplaatst wordt ter vervanging van de verloren tanden of op de dag dat de slechte tanden verwijderd worden. Dit is een puur esthetische oplossing en biedt soms weinig comfort, aangezien het tandvlees ter hoogte van de verloren tanden moet genezen en zal veranderen waardoor de pasvorm van de prothese afneemt. Wanneer dit genezingsproces achter de rug is, start de behandeling voor definitieve tandvervanging dankzij één van de volgende of eerder beschreven oplossingen.

De Belgische mutualiteit voorziet vanaf de leeftijd van 50 jaar terugbetaling voor een kunststof uitneembare prothese. Het bedrag hiervan is afhankelijk van het aantal te vervangen tanden. Iedere 7 jaar kan de patiënt in aanmerking komen voor een nieuwe prothese. Wanneer de patiënt nog enkele goede tanden in de mond heeft, zal de nieuwe prothese vaak met enkele klemmen (haakjes) over deze tanden geplaatst worden om meer houvast te bieden. Deze kunnen soms esthetisch storend zijn, gezien de metaalkleur wanneer de patiënt heel veel tanden toont tijdens het lachen of spreken. Wanneer er geen tanden meer aanwezig zijn in de mond, moet de prothese zo gemaakt worden dat ze het verhemelte bedekt om een zuigkracht te creëeren die de prothese op zijn plaats houdt. In de onderkaak is dit echter veel moeilijker, daar de bewegingen van de tong de stabiliteit en retentie van deze prothese kunnen beïnvloeden. Leven met een prothese kan zeer goed en comfortabel zijn, maar vraagt soms een extra inspanning van de patiënt om op een nieuwe manier te eten en praten waarbij de mondspieren en tong de prothese op z’n plaats houden. In functie van de wens, verwachtingen en financiële mogelijkheden van de patiënt kan de prothese in verschillende uitvoeringen gemaakt worden (type tanden, kunststof, afwerking, …). Bespreek dit met uw tandarts.

Wanneer een patiënt nog voldoende goede tanden heeft met een gunstige langetermijn prognose zal de tandarts een frameprothese voorstellen in plaats van enkel een kunststofprothese. Hiervoor wordt een sterk metalen frame vervaardigd dat als het ware over de bestaande tanden schuift en/of klikt. Over dit metalen frame wordt kunststof en tanden geplaatst voor een mooie esthetische oplossing. De kostprijs voor dit technisch werk ligt een stuk hoger, maar dit is ook het geval voor het comfort. Het metalen frame biedt immers meer stabiliteit aan de prothese, waardoor de patiënt minder het gevoel heeft dat de prothese beweegt in de mond. Een frameprothese is ook veel gunstiger voor het restgebit, aangezien de belasting veel beter verdeeld wordt, waardoor deze tanden nog langer behouden kunnen blijven.

Wanneer de patiënt problemen ondervindt met de stabiliteit van de prothese in de mond of moeite heeft met de verhemelte bedekking kan het aangewezen zijn om voor een klikprothese op implantaten te kiezen. Hiervoor worden 2 tot 4 implantaten in het kaakbot geplaatst. Na het vastgroeien van deze implantaten, kan de tandarts extra ankerpunten creëeren via drukknoppen of een verblokte baarconstructie die in de uitneembare prothese ingewerkt wordt. De prothese kan bijgevolg fijner uitgewerkt worden, waardoor het verhemelte vrij kan blijven en de patiënt kan vaak ook beter kauwen, aangezien de prothese beter vast blijft zitten tijdens beweging. Dit type prothese moet echter ook verwijderd worden voor een goed onderhoud, zodat er geen eten of plaque onder de prothese verzamelt.

De Belgische mutualiteit voorziet terugbetaling voor een klikprothese op 2 implantaten in de onderkaak vanaf de leeftijd van 70 jaar.

Dit type prothesewerk biedt de hoogst mogelijke vorm van comfort voor een patiënt binnen de mogelijkheden van de uitneembare prothese. Dit kan op basis van enkele eigen tanden (indien in goede conditie en goed gepositioneerd) of op basis van meerdere implantaten. Het werkstuk bestaat hierbij uit 2 delen. Deel 1 is een individueel frame of enkele kronen op eigen tanden of implantaten dat vastzit in de mond. Deel 2 is de prothese zelf waarin ruimte voorzien is voor het individueel frame. Deel 2 schuift hierbij over deel 1 in de mond tot het perfect op zijn plaats zit en zo niet meer kan bewegen (denk aan 2 emmers die over elkaar schuiven). Enkel met een specifieke verplaatsing in 1 richting tegengesteld aan de bijtkracht kan de prothese losgemaakt worden en zo uit de mond genomen om te reinigen. Het grote voordeel van dit type werkstukken is het verhoogde comfort bij het kauwen, de mogelijkheid om voldoende lipondersteuning te bieden indien reeds veel kaakbot en tandvlees verloren is en het verzekeren van een eenvoudige reinigbaarheid van de bestaande constructie in de mond. Onderzoek heeft aangetoond dat dit type oplossingen het hoogste overlevingspercentage kent op lange termijn bij een oudere bevolking die op latere leeftijd mogelijk niet meer de nodige (fijne) motoriek heeft om het gebit goed te onderhouden cruciaal bij vast brugwerk op eigen tanden of implantaten.